
		تبريز با سابقه اي كهن ، داراي آثار و بناهاي تاريخي فراواني بوده كه متأسفانه در اثر مرور زمان ، حملات مكرر بيگانگان ، عدم توجه حكومتهاي سابق و سوانح طبيعي چون سيل و زلزله به تدريج روبه ويراني رفته اند. آنچه امروز در تبريز باقي مانده بيشتر به حكومت ايلخانان مغول صفوي تا قاجاريه منسوبند و بعضاً از شاهكارهاي هنر و معماري بشمار مي آيند. مهمترين اين بناها عبارتند از :
	مسجد كبود مسجد كبود كه به فيروزه اسلام شهرت دارد در خيابان امام خميني واقع شده و از نظر كاشيكاري ، آميزش رنگها و داشتن انواع خطوط عالي و طرحهاي بديع ، از تنوع و ظرافت خاصي برخوردار است. اين مسجد از آثار جهانشاه قره قويونلو و متعلق به سال 870 هجري است كه بوسيله جهان بيگم همسر جهانشاه بنا شده و توسط دخترش صالحه خاتون مرمت شده است. اين بنا داراي سردربلند با كاشيكاري مزين به كتيبه معرق عالي ، دومناره رواق گنبد دار و شبستان است.
		ارك يا مسجد عليشاه بناي ارك عليشاه يكي از ابنيه كهن و عظيم تبريز است كه از زمره شاهكارهاي معماري اسلامي بشمار ميرود. اين بنا در خيابان امام خميني واقع شده و از آثار تاج الدين عليشاه جيلاني وزير سلطان ابوسعيد ايلخاني است كه در سال 716 عمليات ساختمان آن آغاز شد . در سال 724 بوسيله بازماندگانش به پايان رسيده. از اين بنا در دوره قاجاريه و در انقلاب مشروطيت و درگيري هاي تبريز بعنوان انبار مهمات استفاده ميشده به همين جهت به آن ارگ نيز گفته ميشود. بناي كنوني با سه ديوار بلند به صورت ايواني به عرض 15/30 متر به چشم ميخورد كه بلندي ديوارهاي سه گانه بنا 26 متر و عرض هر ديوار 40/10 متر ميباشد. در محوطه اين بنا نماز جمعه اقامه ميشود و بنام مصلاي امام خميني ( ره ) ناميده شده است.
	مسجد جامع تبريز يكي از قديمي ترين آثار تاريخي تبريز است كه در دوره ايلخانه مورد توجه بوده و محراب رفيع باقيمانده يادگار آن دوره است. در دوره حكومت آق قويونلو گنبدي بزرگ آراسته به انواع كاشيكاري معرق بوسيله سلجوق شاه بيگم زن اوزن حسن بر فراز آن احداث شد. اين بنا در زلزله سال 1193 صدمه كلي ديد ليكن در دوره حسينقلي خان دينبلي حاكم وقت بازسازي گرديد. در جنب اين مسجد ، مساجد خاله اوغلي و حجت الاسلام قرار دارند.
		بازار تبريز شهر بزرگ تبريز بنا به مقتضيات جغرافيايي ، وسعت ، قدمت و اهميتي كه دارد داراي يكي از زيباترين و بزرگترين مجموعه بازارهاي ايران ميباشد سبك معماري ، كثرت سراها و تيمچه ها و وجود تعدادي مدرسه و مسجد نيز به اين مجموعه اهميت و امتيازي خاص داده است. از تاريخ ساخت مجموعه بازار تبريز اطلاعي در دست نيست وليكن اكثر مورخين و جهانگردان اسلامي و خارجي كه از قرن چهارم تا عهد قاجار از تبريز ديدن كرده اند ، مدارك ارزنده اي را درباره بازار و وضع بازرگاني تبريز ارائه داده اند. بازار كنوني تبريز مربوط به اواخر حكومت زنديه و عصر قاجار ميباشد. در زمان عباس ميرزا كه تبريز مقر وليعهد حكومت قاجار بود سراها و تيمچه ها ساخته شد. بازار تبريز با طاقها و گنبدهاي بلند آجري كه شامل بازار امير ، بازار كفاشان ، راسته بازار ، بازار يميني دوز ، بازار حلاجان ، بازار سراجان راسته كهنه ، بازار حاج محمد حسين ، بازار مشير ، بازارچه صنفي و بازارچه ميرابوالحسن ميباشد. سراها و تيمچه هاي معروف عبارتند از : سراي حاج رسول ، سراي حاج ميرزا علي نقي ، تيمچه و سراي شيخ كاظم ، تيمچه حاج صفر علي ، تيمچه و دالان ميرزا شفيع ، تيمچه ملك و تيمچه ميرزا رحيم سه تيمچه حاج شيخ ...
	كليساهاي تبريز در تبريز شش كليسا وجود دارد كه مهمترين آنها عبارتند از : كليساي سركيس مقدس كه در سال 1845 ميلادي تجديد بنا شده و در محله بارون آواك قرار دارد. كليساي مريم مقدس در نبش خيابان شريعتي شمالي و جمهوري اسلامي واقع شده است و ساختمان آن در سال 1785 ميلادي پايان يافته و بزرگترين و قديميترين كليساي تبريز است. كليساي عذراي توانا در محله ميارميار قرار دارد و در سال 1910 ميلادي احداث شد.
	آرامگاه دو كمال بناي زيبا و ساده كه مدفن دو تن از بزرگان ادب و هنر ، كمال الدين مسعود خجندي از شعراي معروف قرن هشتم و نهم و كمال الدين بهزاد معروفترين نقاش مينياتوريست قرن دهم هجري در ميان باغي مشجر واقع در محله بيلانكوه تبريز قرار دارد.

آثار تاریخی